Bir vakitler, dağların eteklerinde yoksul lakin memnun bir köyde, annesiyle birlikte yaşayan Keloğlan isminde bir genç vardı. Saf ve uygun kalpli olan Keloğlan, herkesin sevgisini kazanmıştı. Bir gün, köyde büyük bir kuraklık başladı ve beşerler hem su hem de yiyecek bulmakta zorlanmaya başladı.
Keloğlan, annesine yardım etmek için ormana gitmeye karar verdi. Ormanda yürürken, yaşlı bir adamla karşılaştı. Adam, “Evladım, bu kuraklığı sona erdirmek için dağın doruğundaki Gizemli Mağara’ya gitmelisin. Fakat bu mağara, bahadır ve zeki olanları ödüllendirir,” dedi. Keloğlan, yaşlı adamın dediklerini kabul etti ve çabucak yola çıktı.
Mağaranın kapısına vardığında, büyük bir taş kapının önünde üç bilmeceyle karşılaştı. Birinci bilmece şöyleydi:
“Dünyada herkesin gereksinimi olan, lakin hiç kimsenin göremediği şey nedir?”
Keloğlan biraz düşündü ve “Hava,” dedi. Taş kapı biraz aralandı.
İkinci bilmece ise şuydu:
“Paylaştıkça artan, saklandıkça azalan şey nedir?”
Keloğlan, “Bilgi,” diye karşılık verdi. Kapı daha da aralandı.
Üçüncü ve son bilmece geldi:
“Hem yaşayan hem meyyit olan nedir?”
Keloğlan duraksadı, sonra bir çiçeğe baktı ve “Tohum,” dedi. Kapı sonuna kadar açıldı.
Keloğlan içeri girdiğinde, mağaranın içinde büyük bir su kaynağı ve çokça altın olduğunu gördü. Lakin Keloğlan, altınları almak yerine suyu köyüne götürmeyi seçti. Mağara, onun bu alçakgönüllü davranışı nedeniyle daha da fazla su vermeye başladı.
Keloğlan, suyu köyüne geri götürdü ve kuraklık sona erdi. Köy halkı ona minnettarlıkla teşekkür etti. O günden sonra, Keloğlan yalnızca hamasetiyle değil, zekası ve güzel kalbiyle de herkesin sevgilisi oldu.
